Leszek Orlewicz, urodzony 23 listopada 1946 roku w Świdnicy, a zmarły 18 lutego 2020 roku w Łodzi, był niezwykle utalentowanym polskim kompozytorem oraz realizatorem filmów dokumentalnych i naukowych. Jego wszechstronność przejawiała się również w roli operatora, reżysera, scenarzysty i wykładowcy. Posiadał tytuł profesora nadzwyczajnego oraz doktor habilitowany sztuk filmowych, co potwierdza jego znaczący wkład w polską kinematografię.
Leszek Orlewicz był założycielem studia filmowego Taurus Film ITD. Jego edukacja była solidna; był absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera na Wydziale Operatorskim i Realizacji Telewizyjnej w Łodzi, jak również Akademii Muzycznej w klasie Kompozycji i Dyrygentury w Łodzi.
W ciągu swojej kariery, Orlewicz stworzył muzykę do ponad 100 filmów fabularnych, dokumentalnych oraz animowanych, a także do przeszło 30 sztuk teatralnych i telewizyjnych. Jego dorobek obejmuje również realizację przeszło 80 filmów dokumentalnych oraz naukowych. Jego wpływ na polski film i muzykę był niezaprzeczalny, a jego prace nadal będą cenione przez przyszłe pokolenia.
Młodość
Leszek Orlewicz zadebiutował w 1964 roku, kiedy to stworzył muzykę do sztuki Wassa Żeleznowa w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi. Po tym debiucie, artysta rozpoczął pracę jako nauczyciel muzyki, przekazując swoją wiedzę uczniom w szkole podstawowej oraz w liceum.
W swojej edukacyjnej ścieżce, ukończył studia muzyczne na Wydziale Kompozycji i Dyrygentury, co pozwoliło mu na dalszy rozwój w dziedzinie muzyki. Od 1972 roku, Orlewicz pełnił rolę animatora kultury, prowadząc zespoły muzyczne w różnorodnych łódzkich domach kultury oraz współpracując z Polskim Radiem.
Jednym z osiągnięć tego okresu było objęcie stanowiska Dyrektora Grupy Wokalnej A vista, która współpracowała z Orkiestrą Polskiego Radia w Łodzi pod kierownictwem Henryka Debicha. W tym czasie Leszek Orlewicz intensywnie pisał i aranżował różnorodne utwory, zarówno wokalne, jak i instrumentalne, które były przeznaczone na antenę radia oraz telewizji.
Twórczość muzyczna
Na początku lat 70. Leszek Orlewicz zainicjował działalność artystyczną, zakładając zespół wokalno-muzyczny A vista. W krótkim czasie zdobył ogromną popularność, tworząc ponad 100 piosenek, które były nagrywane i transmitowane przez Polskie Radio, a także publikowane w encyklopediach muzycznych oraz gazetach w różnych częściach kraju.
Równocześnie, Orlewicz rozwijał swoje umiejętności jako kompozytor muzyki teatralnej. Wśród jego osiągnięć znajduje się m.in. opracowanie muzyczne do znanych sztuk, takich jak Wódko, wódeczko w Teatrze Ziemi Łódzkiej oraz Don Kichot wyzwolony autorstwa Anatolija Łunaczarskiego. Jego twórczość obejmowała również balety, takie jak Muza grecka i Święty ogień, do libretta Romana Gorzelskiego.
Rok 1974 był dla niego przełomowy, ponieważ zadebiutował jako kompozytor muzyki filmowej, współpracując z Wytwórnią Filmów Animowanych SeMaFor. Zdobył uznanie za swoją muzykę przy filmach Ewolucja oraz Prognoza pogody. W następnym roku skomponował muzykę do pięciu kolejnych produkcji, co pozwoliło mu na dalszy rozwój w tej dziedzinie.
W 1976 rozpoczął owocną współpracę z Wytwórnią Filmów Oświatowych. W tym samym czasie, jako pianista, kompozytor i aranżer, dołączył do warszawskiego zespołu Trojka, z którym w ciągu roku dał 178 występów w Polsce oraz 60 koncertów w Niemczech, Szwecji, Austrii i Czechosłowacji. Lato tego roku przyniosło mu debiut filmowy w adaptacji noweli Henryka Sienkiewicza – Latarnik.
Do 1986 roku jego twórczość objęła ponad 45 produkcji telewizyjnych i teatralnych, takich jak Obłęgorek, Detektywi na wakacjach, Kolędy stanu wojennego, Rycerze i rabusie, czy Formiści polscy. Dodatkowo skomponował dwa oratoria na wielką orkiestrę symfoniczną.
Pierwszą połowę roku 1986 Orlewicz spędził w Niemczech Zachodnich w Operze w Führt, gdzie pełnił funkcję II dyrygenta, prowadząc opery wagnerowskie. Zafascynowany malarstwem Pietera Bruegla, w 1988 roku wystawił balet inspirowany jego obrazem Ślepcy w Stuttgarcie. Od tego momentu kontynuował tworzenie muzyki filmowej i teatralnej, a także komponował muzykę do reklam telewizyjnych.
W 1995 roku osiągnął sukces z 50-minutowym utworem Jewish Rhapsody, który zdobył pierwsze miejsce w konkursie kompozytorskim zorganizowanym przez Donau Ballett w Wiedniu, z okazji 50-lecia holocaustu. W kolejnych latach Orlewicz udźwiękowił 280 trzydziestominutowych odcinków programów telewizyjnych, emitowanych w TVP oraz Telewizji Polsat, takich jak Idź na całość, Klub pana Rysia, czy Wehikuł czasu.
Realizacje filmowe
W 1994 roku Leszek Orlewicz podjął znaczącą decyzję, inwestując w system nieliniowego montażu filmowego Avid Media Composer, co było wówczas nowością na polskim rynku. To właśnie wtedy założył studio filmowe o nazwie Taurus Film Ltd. Jego debiutancką produkcją, która miała swoją premierę w 1995 roku, był film dokumentalno-dydaktyczny pt. Koń jaki jest… czyli arkana sztuki jeździeckiej, stworzony na zlecenie Polskiego Związku Jeździeckiego. W tym samym roku Orlewicz zrealizował również dwa filmy edukacyjne dla Instytutu Goethego w Berlinie, a mianowicie Deutsch in Action oraz Deutsch für den Beruf.
W ciągu następnych dwóch lat wzbogacił swoje portfolio o pięć kolejnych filmów dokumentalnych oraz filmową adaptację sztuki Patricka Süskinda Dzieci z Dworca ZOO, którą reżyserował Wowo Bielicki.
W 1998 roku Leszek Orlewicz zrealizował swój pierwszy cykl filmowy dotyczący nowotworu piersi, zrealizowany we współpracy z Narodową Koalicją do Walki z Rakiem. W tym okresie stworzył także telewizyjny film dokumentalny Pożegnanie z Julią, który zdobył uznanie na 16 festiwalach filmowych, przyczyniając się do jego sukcesu jako reżysera i scenarzysty oraz montażysty.
W 2000 roku przyjął wyzwanie produkcji czterech filmów popularnonaukowych dotyczących nowotworu płuc, które nosiły tytuł Na śmierć i życie. Równocześnie rozpoczął naukę w PWSFTviT w Łodzi, na Wydziale Operatorskim, gdzie w 2002 roku uzyskał dyplom licencjata, a dwa lata później dyplom magistra. To właśnie wtedy rozpoczął samodzielne realizowanie zdjęć.
W 2001 roku Orlewicz nakręcił między innymi nowy cykl filmów medycznych pod tytułem Serce nie sługa, w tworzeniu którego wziął udział znakomity kardiochirurg Zbigniew Religa. Rok później stworzył film dokumentalny pt. Choreograf dla I Programu TVP. Film ten, krytycznie ukazujący działalność agencji i szkół modelek, został zaprezentowany w 15 krajach Europy. Mimo że produkcja ta wywołała kontrowersje, a twórca musiał zmierzyć się z procesem sądowym o rzekome przedstawienie tytułowego Choreografa w negatywnym świetle, sprawa została umorzona po dwóch latach.
Przed rokiem 2006 Leszek Orlewicz zrealizował dodatkowe dwanaście filmów naukowych, w tym Agape satanas czyli egzorcyści polscy (2002), Mężczyzna po pięćdziesiątce, czyli co z tą prostatą (2003), Czysta hipnoza (2004) oraz Introwizje – Jerzy Skolimowski (2005). Oprócz tego nakręcił dwa teledyski. W 2006 roku otrzymał grant od Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na cykl produkcji naukowych, mający na celu stworzenie Filmowej encyklopedii nauki polskiej. W ramach tego przedsięwzięcia zrealizowano do 2011 roku 36 filmów poświęconych nowoczesnym technologiom w medycynie.
Po 2012 roku Orlewicz zrealizował kolejny cykl naukowy, współfinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zatytułowany Filmowa Biblioteka Naukowa 3D. Był to pierwszy w Polsce i na świecie cykl naukowy, zrealizowany w technologii obrazu telewizyjnego 3D.
Kariera naukowa
W latach 1995-2006 Leszek Orlewicz był związany z Bielską Wyższą Szkołą Biznesu i Informatyki im. T. Tyszkiewicza, gdzie rozwijał swoje umiejętności pedagogiczne. Po zakończeniu tej współpracy, kontynuował swoją karierę na Wydziale Animacji Komputerowej na Uniwersytecie Walijskim, pełniąc funkcję wykładowcy w zakresie dźwięku oraz muzyki filmowej do roku 2008.
Kolejnym etapem jego kariery naukowej były lata 2009-2011, kiedy to uczył na Wyższej Szkole Sztuki i Projektowania w Łodzi, gdzie prowadził zajęcia związane z dźwiękiem i muzyką filmową oraz wprowadzał studentów w tematykę filmu naukowego i dokumentalnego. W 2011 roku objął stanowisko Kierownika Zakładu Filmu i Wizualizacji Komputerowych na Politechnice Koszalińskiej, gdzie prowadził wykłady dotyczące formy filmowej oraz aspektów muzyki i dźwięku w filmie na wydziałach Mechatroniki i Wzornictwa.
W kolejnych latach, od 2012, pracował jako Kierownik Katedry Reżyserii na Wydziale Mediów i Aktorstwa w Wyższej Szkole Technicznej w Katowicach. W 2015 roku zyskał tytuł profesora nadzwyczajnego w Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi oraz został profesorem nadzwyczajnym w PWSZ w Kaliszu. Warto wspomnieć, że w 2010 roku Leszek Orlewicz obronił dyplom doktora sztuki filmowej, przyznany za uchwałą Rady Wydziału Operatorskiego i Realizacji Telewizyjnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi.
Leszek Orlewicz spoczywa na cmentarzu katolickim św. Wojciecha, przy ul. Kurczaki 81/85 w Łodzi (Kurczaki).
Członkostwo w stowarzyszeniach
Leszek Orlewicz aktywnie uczestniczył w wielu ważnych organizacjach i stowarzyszeniach, co świadczy o jego zaangażowaniu w życie kulturalne i muzyczne. Był członkiem Rotary Club Łódź, gdzie współpracował z innymi profesjonalistami na rzecz lokalnej społeczności.
W dodatkowym zakresie, wpisywał się w Związek Polskich Autorów i Kompozytorów, przyczyniając się do ochrony praw artystów oraz rozwoju polskiej twórczości. Należał również do Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, które promuje współczesną muzykę oraz jej twórców.
Jego członkostwo w Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS podkreśla jego rolę w zabezpieczaniu praw autorskich, a także wspieraniu polskich artystów. Dodatkowo, współpraca z Gesellschaft Für Musikalische Aufführungs-und Mechanische Vervielfältigungsrechte GEMA wskazuje na międzynarodowy zasięg jego działań oraz chęć łączenia polskiej muzyki ze światem.
Filmografia
Muzyka
Leszek Orlewicz to wyjątkowa postać w polskiej muzyce filmowej. Jego twórczość obejmuje wiele znanych dzieł, które zdobyły uznanie wśród miłośników kinematografii. Poniżej przedstawiamy szczegółowy zestaw utworów, które powstały w latach 70. i 80. XX wieku:
- Ewolucja (1974),
- Prognoza Pogody (1974),
- Czy wiesz, co to jest (1975),
- Grzyby (1975),
- Porwanie kuli (1975),
- Poszukiwanie kuli (1975),
- Tryptyk marzeń (1976),
- Latarnik (1976),
- Oblęgorek Henryka Sienkiewicza (1976),
- Chemikolor (1977),
- 70 minut muzyki filmowej (1977),
- Serce serc (1977),
- Detektywi na wakacjach (1977),
- Ty pójdziesz górą (1978),
- Olga Poznańska (1978),
- Franciszek Kostrzewski (1978),
- Juliusz Kossak (1978),
- Tadeusz Makowski (1978),
- Epizod (1979),
- Korowód z morałem (1979),
- Smak Wody (1979),
- Pałac (1979),
- Noc czerwcowa (1980),
- Hamadria (1981),
- Rodzina Lubawinów (1981),
- Konrad Krzyżanowski (1981),
- Lilka (1981),
- Taniec rodzinny (1981),
- Pułapka (1981),
- Rower (serial: Ktoś i coś) (1982),
- Gry i zabawy (1982),
- Adam Rychtarski (1982),
- Ostrze na ostrze (1982),
- Krowa (serial: Ktoś i coś) (1982),
- Sanki (1983),
- Ostrze na ostrze cz.2 (1983),
- Janasowe Narodzenie (1983),
- Niedźwiedź (1983),
- Narty (1983),
- Wejście na Fudżijamę (1983),
- Rycerze i rabusie (1984),
- Piłka (serial: Ktoś i coś) (1984),
- Naturyści (1984),
- Dźwig (serial: Ktoś i coś) (1984),
- Gniazdo głuszca (1984),
- 40 lat w 400 sekund (1985),
- Pranie (serial: Ktoś i coś) (1985),
- Jerzy Zawiejski (1985),
- Formiści Polscy (1985),
- Bieg z przeszkodami (1985),
- Przykłady dobrej architektury (1987),
- Zapach ziemi (1987),
- Dom, który zbudował Jonatan Swift (1987),
- Taka śmieszna historyjka (1988),
- Jagiellonowie (1988),
- Kogo umyć (1988),
- Romeo i Julia z Saskiej Kępy (1988),
- Cylinder (1988),
- Zapomnieć o Herostratosie (1988),
- Wrocław 70 (1989),
- Bolesław Leśmian (1989),
- Ciężar horyzontu (1990),
- Zaczarowany ołówek (1990),
- Wiosenne szachrajstwa (1990),
- Opoczno (1991),
- Kainowe pole (1992),
- Der Weg zum Himmel (1992),
- Der Man mit den Bäumen (1992),
- Brama do raju (1993),
- Wiek atomu we wsi Grzmiąca (1993),
- Bo taka jest miłość (1993),
- Hotel Alhambra (1993),
- Msza Pucka (1994),
- Impresje izraelskie (1994),
- Dzielnica śmierci (1994),
- Ten bandycki świat 30-tych lat (1994),
- Deutsch In Action (1995),
- Gliniane ołtarze (1995),
- Lasy (1995),
- Pożegnanie z mniszką – pamiętnik leśniczego (1995),
- Gdzie jest Hosi (1995).
Udźwiękowienie
Oprócz pracy nad muzyką filmową, Orlewicz zajmował się również udźwiękowieniem, co potwierdzają jego następujące produkcje:
- Klub pana Rysia (1995-2000),
- Okna (1996-1998),
- Idź na całość (2005-2007),
- Wehikuł czasu (1999-2004),
- Ptaki, ssaki i inne zwierzaki (2003-2006).
Autorskie realizacje filmowe
Twórczość Leszka Orlewicza obejmuje również różnorodne autorskie realizacje filmowe, które są niezwykle różnorodne pod względem tematyki i formy. Oto niektóre z nich:
- Koń jaki jest… czyli arkana sztuki jeździeckiej (1995),
- Deutsch in Action (1995),
- Deutsch für den Beruf (1995),
- Książ – Perła Śląska (1996),
- Palmiarnia w Łubiechowie (1996),
- Wesele świebodzickie (1996),
- Dzieci z dworca Zoo (1996),
- Bielsko–Biała – dwa miasta w jednym (1997),
- Gliniane ołtarze (1997),
- Piersi i erotyka (1998),
- Fizjologia piersi (1998),
- Jak rozwijają się piersi (1998),
- Karmienie piersią (1998),
- Pielęgnacja piersi (1998),
- Przerzuty i leczenie uzupełniające (1998),
- Pożegnanie z Julią (1998),
- I ty możesz być modelką (1999),
- Na śmierć i życie: Śmiertelny dymek (2000),
- Na śmierć i życie: Twoje płuca (2000),
- Na śmierć i życie: Światło w tunelu (2000),
- Na śmierć i życie: Radioterapia (2000),
- Za ciosem (2001),
- Cienie (2001),
- Powtórka z Kalwarii (2001),
- Serce nie sługa: Niewydolność serca (2001),
- Serce nie sługa: Żyj zdrowo (2001),
- Serce nie sługa: Rehabilitacja kardiologiczna (2001),
- Choreograf (2002),
- Serce nie sługa: Na otwartym sercu (2002),
- Serce nie sługa: Nadciśnienie tętnicze (2002),
- Agape Satanas czyli Egzorcyści Polscy (2002),
- Zapalenia wątroby i ich następstwa (2002),
- Czy pali się jeszcze czarownice (2003),
- Mężczyzna po pięćdziesiątce czyli co z tą prostatą (2003),
- Egzaminy, egzaminy (2003),
- Czysta hipnoza (2004),
- Western dla wszystkich (2004),
- Niewydolność serca – diagnostyka (2005),
- Introwizje – Jerzy Skolimowski (2005),
- Polimery w medycynie (2006),
- Medyczne lasery (2006),
- Radiologia w diagnostyce niewydolności serca (2006),
- Echokardiografia w kardiomiopatii rozstrzeniowej (2006),
- Koronarografia (2006),
- Kardiologia interwencyjna (2006),
- Ergospirometria (2006),
- Promienie życia – radioterapia w leczeniu raka płuca (2006),
- Radioterapia konformalna (2006),
- Brachyterapia w leczeniu raka gruczołu krokowego (2006),
- Diagnostyka i leczenie raka płuca (2006),
- Przyspieszacze liniowe w radioterapii raka piersi (2006),
- Widzieć dźwiękiem (2007),
- Scrining i samobadanie piersi (2008),
- Diagnostyka i leczenie raka piersi (2008),
- Termowizja w diagnostyce chorób onkologicznych (2008),
- Laser rubinowy w leczeniu chorób serca (2008),
- Laseroterapia w leczeniu choroby alkoholowej (2008),
- Technika i technologia medyczna XXI wieku w leczeniu zmian i dysfunkcji stawu kolanowego (2008),
- Ultrdźwięki w technice i chemii (2008),
- Fotodynamiczna terapia nowotworów (2008),
- Archeologia fotografii (2008),
- Historia zmieniła tu wszystko – zdjęcia (2008),
- Fotodziennik – czyli piosenka o końcu świata – zdjęcia (2008),
- Eugeniusz Haneman – fotograf Powstania Warszawskiego – zdjęcia (2008),
- Okolice fotografii – zdjęcia (2008),
- Fotografowałem w zasadzie wszystko – zdjęcia (2008),
- Interfejsy mózg – komputer – zdjęcia (2009),
- Laboratoriun na chipie (2009),
- Robin Heart (2010),
- Biologia molekularna – Kosmos w komórce (2010),
- Sztuczne serce (2010),
- Nanodiamenty w kosmosie (2010),
- Nanodiamenty w medycynie (2010),
- Videoendoskopia (2010),
- Apetyt na szczęście (2010),
- Wszyscy jesteśmy z tej samej ziemi (2010),
- Biocybernetyka w kardiologii inwazyjnej (2011),
- Elektronika w diagnostyce zawału serca (2011),
- Ostry zawał serca (2011),
- Fizyka jądrowa w diagnostyce serca (2011),
- Cholecystektomia (2011),
- Metoda Kochera (2011),
- Metoda video asysty (2011),
- Kolory muzyką malowane (2011),
- Czas przyszły dokonany (2011),
- Art of physics (2011),
- Na szczęście jest sztuka (2011),
- Ablacja – zabieg (2012),
- Ablacja w leczeniu zaburzeń rytmu serca (2012),
- Elektrostymulacja serca (2012),
- Implantacja dwujamowego rozrusznika serca (2012),
- Implantacja kardiowertera-defibrylatora (2012),
- Elektrokardiologia w niewydolności serca: Diagnostyka i leczenie (2012),
- Elektrokardiologia w niewydolności serca: Bradykardia, Tachykardia (2012),
- Elektrokardiologia w niewydolności serca: Tachycardiomiopatia (2012),
- Badanie USG serca: klasyczne i przezprzełykowe (2012),
- Zamknięciu ubytku ASD II w przegrodzie międzyprzedsionkowej (2012),
- Rehabilitacja kardiologiczna (2012),
- Próba wysiłkowa w rehabilitacji kardiologicznej (2012),
- Implantacja zastawki aortalnej (2013),
- Plastyka zastawki mitralnej (2013),
- Implantacja stymulatora dwujamowego metodą chirurgicznej preparacji żyły (2013),
- Implantacja trzyjamowego stymulatora serca z funkcją resynchronizacji (2013),
- CRT podwiązanie elektrod (2013),
- Pomosty aortalno-wieńcowe (2013),
- Pomostowanie-aortalno wieńcowe w chorobie niedokrwiennej serca (2013),
- Krioablacja – zabieg (2013).
Przypisy
- Zmarł dr hab. Leszek Orlewicz, prof. uczelni. Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, 25.02.2020 r. [dostęp 24.03.2020 r.]
- Leszek Orlewicz w bazie filmpolski.pl
- POLON – Zintegrowany System Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym.
- Strona oficjalna studia Taurus Film ITD, 12.01.2014 r., http://taurusfilmitd.pl/
- Leszek Orlewicz – Autoreferat, cz.I, 12.01.2014 r., https://web.archive.org/web/20150923204518/http://www.ck.gov.pl/images/PDF/Awanse/OrlewiczLeszek/autoreferat1.pdf
- Leszek Orlewicz – Autoreferat, cz.II, 12.01.2014 r., https://web.archive.org/web/20150923204522/http://www.ck.gov.pl/images/PDF/Awanse/OrlewiczLeszek/autoreferat2.pdf
- Strona oficjalna Filmowej Biblioteki Naukowej 3D, 12.01.2014 r., https://web.archive.org/web/20131224102332/http://www.3dsciencefilm.com/pl/
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Sebastian Banaszczyk | Sobel (piosenkarz) | Krzysztof Orłowski | Grzegorz Woźny (artysta) | Armin Müller | Johann Gottlieb Janitsch | Tomasz Hrynacz | Heinrich Adolph Bechert | Katarzyna Glinka | Joanna Pałys | Kamila Karst | Jerzy Kramarczyk | Thomas Stoltzer | Karol Hubel | Piotr Paweł Drozdowicz | Juliusz Chrząstowski | Wojciech Koryciński (pisarz) | Gunther Gebel-Williams | Andrzej Kępiński (aktor) | Iwona MatuszkiewiczOceń: Leszek Orlewicz