Marek Michalak

---

Życiorys

Wykształcenie

Marek Michalak posiada wyższe wykształcenie pedagogiczne. Ukończył Akademię Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, gdzie zdobył tytuł magistra pedagogiki resocjalizacyjnej. Dodatkowo, ukończył studia podyplomowe z zakresu socjoterapii oraz organizacji pomocy społecznej. Jego wiedza została wzbogacona przez szkolenia dla działaczy organizacji pozarządowych w prestiżowym Uniwersytecie Hopkinsa w Baltimore. Na swojej uczelni rozpoczął pracę doktorską, kończąc ją w 2019 roku. Tematem jego dysertacji była praca pt. „Order Uśmiechu jako fenomen społeczno-kulturowy świata dzieci i dorosłych”, co pozwoliło mu uzyskać stopień doktora nauk społecznych w dziedzinie pedagogiki.

Działalność do 2008

W 1987 roku rozpoczął pełnienie funkcji przewodniczącego Koła Przyjaciół Dzieci Chorych „Serce” w Świdnicy. Następnie, w latach 1990–2008 był prezesem zarządu głównego Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych „SERCE”. W 1993 roku zainicjował powstanie Zespołu Dziecięcego „Serduszka”, który działał przy Fundacji SERCE – Europejskie Centrum Przyjaźni Dziecięcej w Świdnicy i Żarowie. Michalak jest autorem licznych piosenek dla dzieci oraz młodzieży, takich jak „Order od dzieci”, „Kamienny świat”, „Stolica marzeń”, „Nagroda SERCA” oraz „Dobrze żyć”. Telewizja Polska nagrała teledyski z tym zespołem.

Jego działalność obejmowała również współtworzenie Centrum Przyjaźni Dziecięcej, które skupiało się na programach wspierających dzieci i ich rodziny. W 2003 roku powołano go do Rady Organizacji Pozarządowych przy Rzeczniku Praw Dziecka. Był wicekanclerzem Stowarzyszenia Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu, a w 2007 roku objął stanowisko kanclerza, zastępując na tym zaszczytnym miejscu Cezarego Leżeńskiego.

Rzecznik praw dziecka

23 lipca 2008 roku Marek Michalak został wybrany przez Sejm na stanowisko rzecznika praw dziecka. Po zatwierdzeniu tej decyzji przez Senat dnia 25 lipca 2008 roku złożył ślubowanie, co oznaczało początek jego pięcioletniej kadencji. W 2011 roku objął stanowisko przewodniczącego Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka ENOC, a w kadencjach 2010–2011 oraz 2012–2013 był wiceprzewodniczącym tej organizacji. Jego praca w 2011 roku została doceniona przez Polską Akademię Nauk, gdyż został powołany na specjalistę w Komitecie Rozwoju Człowieka.

Dnia 12 lipca 2013 roku Michalak został wybrany na drugą kadencję przez Sejm. Wybor ten został zatwierdzony przez Senat 9 sierpnia 2013 roku, a 27 sierpnia Marek Michalak złożył ślubowanie, co zainaugurowało nową pięcioletnią kadencję. Jako rzecznik praw dziecka stworzył Komisję Kodyfikacyjną Prawa Rodzinnego, której celem było wprowadzenie do prawa nowych regulacji dotyczących praw dziecka, w tym prawa do obojga rodziców. Dodatkowo, zainicjował powstanie ogólnopolskiej linii Dziecięcego Telefonu Zaufania RPD, oraz podejmował działania na rzecz ochrony dzieci przed przemocą i wykorzystywaniem seksualnym, a także ratyfikacji międzynarodowych umów dotyczących praw osób niepełnosprawnych. Był także odpowiedzialny za ustanowienie Roku Janusza Korczaka (2012) oraz Roku Ireny Sendlerowej (2018).

W 2018 roku w Seattle został wybrany na przewodniczącego Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka. Funkcję rzecznika praw dziecka pełnił do 14 grudnia 2018 roku, kiedy to jego następcą został Mikołaj Pawlak.

Działalność od 2019

W 2019 roku Michalak został powołany do pierwszej rady uczelni na Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Także w 2019 roku objął miejsce w Radzie Społecznej przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. W 2020 roku został członkiem rady programowej dwumiesięcznika „Niebieska Linia”, który dotyczy problematyki przemocy. Wstąpił w skład Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w 2021 roku oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w 2023 roku. Pełni obecnie funkcję przewodniczącego rady fundatorów Towarzystwa Przyjaciół Centrum Zdrowia Dziecka im. dr. n. med. Jolanty Chmielik i znalazł się w Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN. W 2024 roku został powołany przez ministra sprawiedliwości na honorowego przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia

W ciągu swojej kariery, Marek Michalak otrzymał szereg prestiżowych wyróżnień, które podkreślają jego zaangażowanie i osiągnięcia. Do najważniejszych z nich należą:

• Srebrny Krzyż Zasługi – 2003,
• Brązowy Medal za Zasługi dla Policji – 2015,
• Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” – 2018,
• Order Uśmiechu – 1994, co czyni go najmłodszą osobą w historii tego odznaczenia.

Nagrody i wyróżnienia

Oprócz odznaczeń, Michalak był także laureatem wielu nagród i wyróżnień, które odzwierciedlają jego wpływ na społeczność i profil zawodowy. W szczególności wyróżniony został:

• tytułem „Świdniczanin Roku” w 1995 roku,
• nagrodą „Zwyczajni-Niezwyczajni” od TVP w 1997 roku,
• nagrodą Polcul Foundation w Australii w 2000 roku,
• Oskarem Polskiej Pediatrii w latach 2011 oraz 2013,
• tytułem „Przyjaciel Szkoły” w 2012 roku,
• i licznymi nagrodami przyznawanymi przez organizacje pozarządowe oraz samorządy.

Dodatkowo, w 2008 roku otrzymał tytuł „Honorowego Ambasadora Dzieci Chorych na Nowotwory Mózgu”, a także tytuł honorowego obywatela Głuchołaz w 2018. W tym samym roku uzyskał honorowe członkostwo w Polskim Towarzystwie Stomatologii Dziecięcej, a w 2016 roku przyznano mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Świętego Stanisława.

W 2001 roku otrzymał medal rady miejskiej Żarowa „Złoty Dąb”, a w 2013 roku tytuł „Zasłużony dla Miasta Świdnicy”. Jego działalność została również uświetniona Medalem Gloria Pediatrica przyznanym przez Polskie Towarzystwo Pediatryczne w 2015 roku oraz Medalem Honorowym Miasta Głogowa w 2017 roku.

W 2020 roku jego publikacja pod tytułem Order Uśmiechu – wspólny świat dzieci i dorosłych została wyróżniona w prestiżowym konkursie Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego na wybitną monografię naukową w dziedzinie nauk pedagogicznych lub pokrewnych.

Publikacje książkowe

W bogatym dorobku literackim Marka Michalaka znajdują się liczne publikacje dotyczące praw dziecka oraz kwestii związanych z ich ochroną. Oto niektóre z jego istotnych dzieł:

• Prawa dziecka. Dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych (zbiór i oprac. wspólnie z Pawłem Jarosem), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2015, ISBN 978-83-89658-08-1,
• Bicie dzieci… Czas z tym skończyć! Kontestacja kar cielesnych we współczesnym świecie (współautor z Ewą Jarosz), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, ISBN 978-83-89658-33-3,
• Prawa dziecka. Dokumenty Unii Europejskiej, tomy I–II (zbiór i oprac. wspólnie z Pawłem Jarosem), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, ISBN 978-83-89658-59-3,
• Prawa dziecka wczoraj, dziś i jutro – perspektywa korczakowska. The Rights of the Child Yesterday, Today and Tomorrow – the Korczak Perspective, tomy I–III (red.), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, ISBN 978-83-89658-87-6,
• Standardy ochrony praw dziecka (red.), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, ISBN 978-83-89658-82-1,
• The Rights of the Child and the Order of the Smile. Korczak’s Influence in Today’s World, w: Nurture, Care, Respect, and Trust. Transformative Pedagogy Inspired by Janusz Korczak, Myers Education Press, Nowy Jork 2020, ISBN 978-1-9755-0131-0,
• O potrzebie nowego Kodeksu Rodzinnego i jego podstawach aksjologicznych. W 30. rocznicę uchwalenia Konwencji o prawach dziecka (red. nauk. wspólnie ze Stanisławem Leszkiem Stadniczeńką), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2019, ISBN 978-83-8180-245-1,
• Order Uśmiechu – wspólny świat dzieci i dorosłych, Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu, Warszawa 2020, ISBN 978-83-956886-1-4,
• Opowieści o tym, co w życiu ważne, Wydawnictwo IBIS, Konin 2022, ISBN 978-83-67178-44-0,
• Wolność, pokój, przyjaźń… O tym, co w życiu ważne. Свобода, мир, дружба… про те, що важливо в житті, Wydawnictwo IBIS, Konin 2022, ISBN 978-83-67178-52-5,
• Opowieści o tym, co daje moc, Wydawnictwo IBIS, Konin 2023, ISBN 978-83-67498-36-4,
• Wielcy przyjaciele dzieci, Wydawnictwo Dwukropek, Warszawa 2023, ISBN 978-83-814-1376-3,
• Opowieści o prawach dziecka, Wydawnictwo IBIS, Konin 2023, ISBN 978-83-67861-48-9.

Twórczość Michalaka koncentruje się na fundamentalnych zagadnieniach związanych z prawami dzieci, wskazując na ich znaczenie w kontekście współczesnych wyzwań społecznych.

---

Oceń: Marek Michalak

---