Marcin Wodziński

---

Życiorys

Marcin Wodziński to wybitny przedstawiciel polonistyki, który swoje pierwsze kroki stawiał w I Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Kasprowicza w Świdnicy. W 1991 roku zakończył swoją edukację na kierunku polonistyka w Instytucie Filologii Polskiej, a cztery lata później, w 1995 roku, obronił pracę doktorską w ramach Śląskoznawczego Studium Doktoranckiego przy Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego.

W latach 1996 aż 1998 podejmował wyzwanie pracy na Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych, gdzie pełnił funkcję wykładowcy, a także był dyrektorem Szkoły Polskiej w Pekinie.

Od 2003 roku Wodziński pełnił obowiązki kierownika Zakładu Studiów Żydowskich, który w 2016 roku został przekształcony w Katedrę Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego praca w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin zaczęła się na początku lat 2000 – był historycznym konsultantem wystawy głównej w latach 2000–2014, a następnie służył jako główny historyk Muzeum między 2010 a 2012 rokiem. Po tym okresie kontynuował pracę jako członek Rady Historycznej Muzeum.

W latach 2002–2018 pełnił rolę członka Rady Głównej Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich, a od 2011 do 2018 roku sprawował także funkcję wiceprezesa. Dodatkowo, jest członkiem rady akademickiej programu judaistycznych studiów doktorskich Uniwersytetu Karola w Pradze oraz Komisji Historii i Kultury Żydów Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, a także komitetu sterującego Digital Humanities Forum oraz European Association for Jewish Studies.

W swojej pracy nad historią chasydyzmu łączy metody jakościowe z geospatialnymi metodami ilościowymi, co pozwala mu na analizę różnorodnych czynników geograficznych w kontekście rozwoju tego ruchu religijnego w byłej Polsce i na wschodnioeuropejskich terenach. Jego podejście geograficzno-ilościowe stanowi fundament dla Historycznego Atlasu Chasydyzmu, który wydał w 2018 roku i za który otrzymał prestiżową nagrodę National Jewish Book Award.

Oprócz wspomnianego atlasu, Wodziński wniósł znaczący wkład w polski dyskurs na temat chasydyzmu poprzez szereg publikacji, w tym Chasydyzm. Wszystko, co najważniejsze, Hasidism: A New History (współautor) oraz Studying Hasidism: Sources, Methods, Perspectives (współredaktor).

Jest również aktywny w zakresie humanistyki cyfrowej, uczestnicząc w projekcie Yerusha, gdzie był odpowiedzialny za polski sektor, oraz angażując się w inne projekty skoncentrowane na zbieraniu, analizowaniu i publikacji danych. W tych działaniach współpracował z innymi wiodącymi uniwersytetami, takimi jak Bar-Ilan, Uniwersytet w Hajfie, Otwarty Uniwersytet Izraela oraz Uniwersytet Toronto.

W gronie wyróżnionych doktorów promovowanych przez Wodzińskiego są między innymi: Agnieszka Jagodzińska, Agata Rybińska, Piotr Grącikowski, Lidia Jerkiewicz oraz Anna Kałużna. Szczególnym wzmiankowaniem cieszą się także dwa doktoraty honorowe dla Moshego Rosmana oraz Olgi Tokarczuk.

W latach 2009–2018 piastował stanowisko redaktora naczelnego półrocznika Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich, Studia Judaica, a od 2021 roku jest redaktorem naczelnym periodyku European Journal of Jewish Studies, który jest publikowany przez European Association for Jewish Studies.

W 2022 roku Marcin Wodziński stał się członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk oraz dołączył do grona członków Academia Europaea.

Nagrody i odznaczenia

Marcin Wodziński, znany ze swojej pasji do badań naukowych, zebrał imponującą kolekcję nagród i odznaczeń w trakcie swojej kariery. Jego osiągnięcia zostały uhonorowane wieloma prestiżowymi wyróżnieniami. Wśród nich można wymienić:

• Nagrodę Profesora Łukasza Hirszowicza w 2008 roku,
• Nagrodę Jana Karskiego i Poli Nireńskiej w 2011 roku,
• Odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” w 2015 roku,
• Nagrodę National Jewish Book Award w 2019 roku,
• nagrodę specjalną Polityki za książkę historyczną roku w 2020 roku.

W roku 2023 Marcin Wodziński był laureatem Irena Sendlerowa Memorial Award, a jego wkład w naukę został doceniony również w 2024 roku, kiedy to otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych.

Książki

Marcin Wodziński jest autorem licznych publikacji, które w znaczący sposób przyczyniają się do zrozumienia chasydyzmu oraz historii Żydów w Polsce. Jego prace dotyczą zarówno kwestii religijnych, jak i społeczno-kulturowych, ukazując różnorodność doświadczeń i tradycji.

• Chasydzkie centra pielgrzymkowe w Polsce, Wrocław, Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego 1993,
• Hebrajskie inskrypcje na Śląsku XIII-XVIII w., Wrocław, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej i Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych 1996,
• Groby cadyków w Polsce. O chasydzkiej literaturze nagrobnej i jej kontekstach, Wrocław, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1998,
• Cmentarz żydowski w Lesku. Vol. 1: Wiek XVI i XVII, Kraków, Księgarnia Akademicka 2002 (współautor: Andrzej Trzciński),
• Oświecenie żydowskie w Królestwie Polskim wobec chasydyzmu, Warszawa, Wydawnictwo Cyklady 2003,
• Bibliography on the History of Silesian Jewry II – Bibliographie zur Geschichte der Juden in Schlesien II, München, Saur-Verlag 2004 (Bibliographie zur deutsch-jüdischen Geschichte, Bd. 7),
• Haskalah and Hasidism in the Kingdom of Poland: A History of Conflict, tłum. Sarah Cozens, Oxford and Portland, Littman Library of Jewish Civilization: 2005,
• Władze Królestwa Polskiego wobec chasydyzmu. Z dziejów stosunków politycznych, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2008,
• Judaica w aktach Centralnych Władz Wyznaniowych Królestwa Polskiego Archiwum Głównego Akt Dawnych. Informator archiwalny 2010,
• Źródła do dziejów chasydyzmu w Królestwie Polskim, 1815–1867, w zasobach polskich archiwów państwowych / Hasidism in the Kingdom of Poland, 1815–1867: Historical Sources in the Polish State Archives 2011,
• Hasidism and Politics: The Kingdom of Poland, 1815–1864 2013,
• Historical Atlas of Hasidism (with cartography by Waldemar Spallek) 2018, Princeton University Press (polska wersja: Chasydyzm Atlas Historyczny, Wydawnictwo Austeria),
• Hasidism: Key Questions 2018, Oxford University Press (polska wersja: Chasydyzm. Wszystko, co najważniejsze, Wydawnictwo Austeria),
• Hasidism: A New History (co-authored with David Assaf, David Biale (inne języki), Benjamin Brown, Uriel Gellman, Samuel Heilman, Moshe Rosman, Gad Sagiv) 2018, Princeton University Press.

Publikacje te, specjalizujące się w chasydyzmie oraz jego społecznym kontekście, dostarczają cennych informacji i są niezwykle ważne dla badaczy oraz wszystkich zainteresowanych tą tematyką.

---

Oceń: Marcin Wodziński

---