Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Świdnicy, działające jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, pełni niezwykle istotną rolę jako operator publicznego transportu zbiorowego w regionie. Jego działalność obejmuje zarówno obszar samego miasta, jak i otaczającą je gminę wiejską Świdnica.
Warto zauważyć, że udziałowcami MPK są trzy konkretne jednostki samorządowe, które aktywnie wspierają funkcjonowanie tej instytucji. Należą do nich: miasto Świdnica, gmina wiejska Świdnica oraz gminy Marcinowice i Żarów.
Historia
MPGK Świdnica
Na ulice Świdnicy po raz pierwszy w styczniu 1958 roku wyjechały miejskie autobusy typu Star 52. Cała komunikacja miejska była wzmocniona pod auspicjami Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej. Inauguracyjna trasa łączyła ul. Leśną z Fabryką Wagonów, a latem tego samego roku w ruch wprowadzono kolejne trzy autobusy, tym razem model San H-01. W związku z rozwojem komunikacji, istniejąca trasa została podzielona na dwie osobne.
Pierwsza zajezdnia autobusowa miała swoje miejsce przy ul. Wrocławskiej, lecz już na jesieni 1958 roku, przeniesiono ją na aleję Niepodległości, gdzie obecnie znajduje się Straż Pożarna. Zajezdnia ta nie dysponowała własnym zapleczem technicznym, co zmuszało do realizacji wszelkich niezbędnych napraw u zewnętrznych wykonawców.
Wzrost liczby mieszkańców oraz rosnące zapotrzebowanie na przewozy skłoniły w 1959 roku do podjęcia decyzji o zakupie pięciu kolejnych autobusów San H-01, a także do utworzenia nowych linii: nr 3 z Słotwiny do Kraszowic oraz nr 4 z placu Lenina (dzisiejszy pl. św. Małgorzaty) do Pszenna. W 1960 roku wprowadzono linie nr 5, która łączyła Zakłady Wytwórcze Aparatury Precyzyjnej z ul. Okrężną. Równocześnie zajezdnię przeniesiono na ul. Westerplatte, gdzie do dziś urzęduje Pogotowie Ratunkowe.
Na przełomie lat 60. oraz 70. świdnicka komunikacja miejska objęła 8 linii i w 1968 roku dysponowała flotą 25 autobusów. Wówczas przewieziono około 4,3 mln pasażerów, pokonując blisko 1 mln kilometrów. W 1969 roku siedziba przedsiębiorstwa została nową ul. Mleczną Drogą, co sprzyjało poprawie warunków pracy, a także umożliwiło otwarcie własnej stacji paliw.
W latach 70. XX wieku, znaczący rozwój Świdnicy oraz powstanie nowych osiedli, w tym Osiedla Młodych, wymusiły reorganizację komunikacji miejskiej. Zrezygnowano z kursów ul. Komunardów na rzecz nowych tras ul. Esperantystów oraz Łukasińskiego. Po wybudowaniu obwodnicy miasta, miasta kierowano autobusami nowymi trasami, co spowodowało zwiększenie liczby pojazdów kursujących na tych liniach.
W 1974 roku, do Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej dołączono Zakład Komunikacji Miejskiej z Świebodzic, który dysponował 6 autobusami oraz kilkudziesięcioosobowym personelem, co ułatwiło utworzenie nowej linii autobusowej łączącej Świdnicę i Świebodzice.
WPK Wałbrzych
W 1976 roku Zakład Komunikacji Miejskiej stał się integralną częścią Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Wałbrzychu. Na świdnickie ulice w krótkim czasie wprowadzono nowoczesne autobusy Autosan H9-35. Zakład w Świdnicy oznaczono jako nr 3, a od 1979 roku awansował on do rangi odrębnego oddziału. W latach 1975-1976, świdnicki oddział ZKM obsługiwał połączenia między Świdnicą, Świebodzicami i Wałbrzychem w 33 miejscowości, obejmujących obszar zamieszkiwany przez ponad 100 tys. mieszkańców. Łączna długość obsługiwanych linii wynosiła 214 km, z tego 120 km to połączenia podmiejskie. Na liniach w Świdnicy kursowały autobusy na 7 trasach, a w Świebodzicach na kolejnych 4, co wszystko zaspokajało potrzeby 56 autobusów.
W 1984 roku Świdnicu dotarły pierwsze autobusy przegubowe Ikarus 280, a z czasem do miejskich tras dołączyły autobusy Jelcz PR 110. Po półtora dekady działalności, WPK Wałbrzych uległo podziałowi, tworząc odrębne przedsiębiorstwa w Wałbrzychu, Świdnicy i Dzierżoniowie, gdzie roczne przewozy w 1991 roku osiągnęły liczbę 18 mln pasażerów, przy jednoczesnej obsłudze 62 autobusów.
MPK Świdnica
Przedsiębiorstwo państwowe
Wprowadzenie ustawy z 8 marca 1990 roku, które przywróciło samorząd terytorialny w Polsce, nałożyło obowiązek na gminy przejęcia odpowiedzialności za publiczny transport zbiorowy jako jedno z zadań na poziomie lokalnym. W tym okresie MPK w Świdnicy, działające do końca 1994 na terenie pięciu gmin, kontynuowało pracę jako przedsiębiorstwo państwowe.
Przedsiębiorstwo-własność Komunalnego Związku Komunikacyjnego
W 1995 roku, na podstawie decyzji rad pięciu gmin, powołano „Komunalny Związek Komunikacyjny w Świdnicy”. Jego celem była kontynuacja przewozów w dotychczasowym zakresie. Wojewoda wałbrzyski, jako organ założycielski, przeprowadził proces komunalizacji przedsiębiorstwa na rzecz powstałego związku, co zrewidowało MPK do pozycji samorządowego zakładu budżetowego. W grudniu 1996 roku, do związku wystąpiła gmina Jaworzyna Śląska, a w 2002 roku na krótko przyłączyła się gmina Świebodzice.
Na przełomie 2001 i 2002 roku w Polsce miała miejsce stagnacja gospodarcza, co przyczyniło się do zmniejszenia dostępnych środków finansowych dla gmin. MPK zaproponowało zatem redukcje w kursach autobusów, co spotkało się z silnym sprzeciwem uczestników związku. Wskutek tej sytuacji gmina Świebodzice zdecydowała się na rezygnację z członkostwa w związku, natomiast gmina wiejska Świdnica podjęła decyzję o opuszczeniu Komunalnego Związku Komunikacyjnego.
Spółka prawa handlowego – własność kilku gmin
Wobec ograniczeń wynikających z formy zakładu budżetowego, MPK w latach 2004-2006 przekształciło się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, a tym samym zlikwidowano „Komunalny Związek Komunikacyjny w Świdnicy”. Udziały w spółce objęli dotychczasowi uczestnicy związku. W 2012 roku, władze gminy Żarów zdecydowały się wycofać z organizacji publicznego transportu zbiorowego, powierzając jego obsługę prywatnym przewoźnikom drogowym. Według danych na 2014 rok, MPK sp. z o.o. Świdnica była jednym z zaledwie dziesięciu operatorów komunikacji miejskiej w Polsce, który znajdował się pod zarządem więcej niż jednej gminy.
Tabor
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Świdnicy dysponuje różnorodnym taborem, który umożliwia sprawną obsługę komunikacyjną miasta. W skład floty wchodzą nowoczesne autobusy oraz inne pojazdy, które spełniają różnorodne potrzeby transportowe mieszkańców.
| Rodzaj autobusu | Rok wprowadzenia | _ | Ilość |
|---|---|---|---|
| Solaris Urbino 12 | 2014 | _ | 13 |
| Irisbus Crossway Low Entry | 2009 | _ | 4 |
| MAN NG 312 | 2011 | _ | 1 |
| MAN NG 313 | 2011 | _ | 2 |
| MAN EL283 Lion’s City | 2013 | _ | 1 |
| MAN NL 263 Lion’s City | 2014 | _ | 2 |
| Solaris Urbino 8,9 LE | 2014 | _ | 2 |
| Neoplan N4516 | 2015 | _ | 3 |
| Solaris Urbino 10,5 | 2018 | _ | 2 |
| Volvo 7900 Electric | 2020, 2023 | _ | 8 |
| Łączna liczba pojazdów | 38 | ||
| Procent autobusów niskopodłogowych i niskowejściowych | 100% | ||
W dodatku do głównych autobusów, MPK posiada także samochód dostawczo-osobowy marki Volkswagen, a także autobus holowniczy model Ikarus 260. Warto zauważyć, że pierwszy autobus niskopodłogowy wyjechał na ulice Świdnicy w 1997 roku, a był to pojazd marki Volvo.
Obsługiwane linie MPK
Na podstawie danych z listopada 2022 roku, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Świdnicy obsługiwało 14 różnych linii autobusowych, które skutecznie łączą mieszkańców z najważniejszymi lokalizacjami w mieście i okolicy. Pełny rozkład jazdy jest dostępny na oficjalnej stronie internetowej przedsiębiorstwa.
Oto szczegółowy wykaz linii autobusowych, które są obsługiwane przez MPK:
- linia nr 1: Świdnica ul. Strzelińska – Komorów,
- linia nr 6: Świdnica ul. E. Plater – Pszenno,
- linia nr 7: Świdnica ul. E. Plater – ul. K. Wielkiego-Colgate,
- linia nr 9: Świdnica ul. E. Plater – ul. Leśna/Szpital,
- linia nr 10: Świdnica ul. Strzelińska – Witoszów Dolny – Witoszów Górny – Pogorzała – Modliszów,
- linia nr 12: Świdnica ul. Pobożnego – Boleścin – Krzczonów – Grodziszcze – Krzyżowa – Wieruszów,
- linia nr 30: Świdnica ul. Strzegomska/E. Leclerc – Burkatów – Bystrzyca Dolna – Bystrzyca Górna – Lubachów,
- linia nr 41: Świdnica pl. św. Małgorzaty – Pszenno – Kątki – Zebrzydów – Marcinowice,
- linia nr 43: Świdnica pl. św. Małgorzaty – Pszenno – Wilków – Niegoszów – Panków – Śmiałowice – Klecin – Stefanowice – Gruszów – Marcinowice,
- linia nr 50: Świdnica ul. Wokulskiego – ul. Wokulskiego (wraca na początkową ulicę, odwrotnie do kierunku wskazówek zegara),
- linia nr 52: Świdnica ul. Wokulskiego – ul. Wokulskiego (wraca na początkową ulicę, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara),
- linia nr 60: Świdnica pl. św. Małgorzaty – Opoczka – Bojanice – Lutomia Dolna – Lutomia Górna – Stachowice,
- linia nr 302: Świdnica pl. Grunwaldzki – Słotwina – Komorów – Milikowice.
Przypisy
- a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Komunikacja miejska w Świdnicy. [w:] polska-org.pl [on-line]. [dostęp 17.11.2018 r.]
- Nie chcą dłużej dokładać do MPK, dostęp: 17.11.2018 r.
- Odwołano szefa świdnickiego MPK, dostęp: 17.11.2018 r.
- 2002: rok stagnacji gospodarczej, dostęp: 17.11.2018 r.
- Rys historyczny. MPK Świdnica. [dostęp 27.09.2018 r.]
- Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański: Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE. PAN, 2017.
Pozostałe obiekty w kategorii "Przedsiębiorstwa":
Świdnickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji | Sonel | Fabryka Aparatury Pomiarowej Pafal | Diora – Świdnica | Miejski Zakład Energetyki Cieplnej ŚwidnicaOceń: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Świdnicy